... در یکی از روزهای بیماری در حالی که سرش را با پارچه‌ای بسته بود و علی علیه
السلام و فضل بن عباس زیر بغلش را گرفته بودند و پاهایش بر زمین کشیده می‌شد، وارد
مسجد شد و روی منبر قرار گرفت و شروع به سخن فرمود و گفت: مردم وقت آن رسیده است که
من از میان شما غائب گردم، اگر به کسی وعده داده‌ام، آماده‌ام انجام دهم و هر کس
طلبی از من دارد، بگوید تا بپردازم. در این موقع مردی برخاست و عرض کرد: چندی قبل
به من وعده دادید که اگر ازدواج کنم، مبلغی به من کمک کنید، پیامبر فورا به فضل
دستور داد که مبلغ مورد نظر او را بپردازد و از منبر پایین آمد و به خانه رفت. سپس
روز جمعه، سه روز پیش از وفات خود، بار دیگر به مسجد آمد و شروع به سخن نمود و در
طی سخنان خود فرمود: هر کسی حقی بر گردن من دارد برخیزد و اظهار کند، زیرا قصاص در
این جهان، آسان‌تر از قصاص در روز رستاخیز است.(1)
در این موقع سوادة بن قیس برخاست و گفت: موقع بازگشت از نبرد "طائف" در حالی که بر
شتری سوار بودید، تازیانه خود را بلند کردید که بر مرکب خود بزنید، اتفاقا تازیانه
بر شکم من اصابت کرد، من اکنون آماده گرفتن قصاصم.
درخواست پیامبر یک تعارف اخلاقی نبود؛ بلکه جداً مایل بود حتی یک چنین حقوقی را که
هرگز مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرد جبران نماید. گذشته از این، چون اصابت تازیانه
بر شکم سواده عمدی نبود، از این نظر او حق قصاص نداشته است، بلکه با پرداخت دیه‌ای
جبران می‌گردید. مع الوصف پیامبر، خواست، نظر وی را تامین کند.
پیامبر دستور داد، بروند همان تازیانه را از خانه بیاورند، سپس پیراهن خود را بالا
زد تا سواده قصاص کند. یاران رسول خدا با دلی پر غم و دیدگانی اشکبار و گردن‌های
کشیده و ناله‌هایی جانگداز، منتظرند که جریان به کجا خاتمه می‌پذیرد؛ آیا سواده
واقعا از در قصاص وارد می‌شود؟ ناگهان دیدند سواده بی اختیار، شکم و سینه پیامبر را
می‌بوسد؛ در این لحظه پیامبر او را دعا کرده، گفت: خدایا! از سواده بگذر، همانطور
که او از پیامبر اسلام در گذشت.(2)
فروغ ابدیت جلد2، صفحات 864- 865 (با اندکی تغییر)
به گزارش لیزنا، مسئول گنجینه تمبر، اسکناس و سکه این سازمان با بیان این مطلب گفت: در مجموعه اهدایی آقای حسین صفری، تمبرهای ارزشمندی نظیر تمبرهای سری ناصری معروف به «شویدی» منتشره 1264 شمسی، سری ناصری معروف به «محرابی»، سری ناصری «طلائی» و تمبرهای احمد شاه قاجار وجود دارد که تمبرهای سری احمد شاه قاجار به صورت ورق تقدیم موزه آستان قدس رضوی شده است.
محمد حسین یزدی نژاد یادآور شد: سکه های اهدایی این مجموعه شامل سکه های مویدعلی از امرای سلسله سربداران، ضرب استرآباد ( 769 قمری)، سکه های سلطان حسین بایقرا از سلسله تیموریان، ضرب شهرهای استرآباد، هرات و مشهد و سکه شاه اسماعیل اول صفوی، ضرب استرآباد است. وی با بیان اینکه این مجموعه دار همدانی انگیزه اهدای این مجموعه را، عشق و ارادت به بارگاه منور رضوی عنوان کرد و اظهار داشت: در گنجینه سکه هم اکنون ده ها هزار سکّه از ایران و سایر کشورهای جهان موجود است که تنها بخشی از آن، در معرض دید عموم قرار دارد.
مدیر امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از جذب مجموعه منحصر به فردی افزون بر 130 هزار برگ سند تاریخی شامل فرامین، احکام و ارقام سلاطین و اسناد دیوانی دوره ایلخانی تا پایان دوره قاجاریه در مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی خبر داد.
به گزارش لیزنا، در پی اعلام این خبر و با توجه به حمایت ویژه تولیت عظمای آستان قدس رضوی و در راستای غنی سازی مجموعه های علمی و فرهنگی مجموعه بی نظیر و منحصر به فردی از فرامین، احکام و اسناد تشکیلات دیوانی و اسناد مردمی دوره های مختلف از دوره سلجوقی، ابتدای قرن ششم قمری (سال 514 قمری) تا پایان دوره قاجار به صورت وقف، اهدا وخریداری جذب مرکز اسناد آستان قدس رضوی شد که با جذب این مجموعه قدمت اسناد تاریخی مرکز اسناد آستان قدس رضوی به قرن هفتم قمری رسید.
دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی افزود: از مجموع 130 هزار برگ سند تاریخی تعداد 50 هزار برگ با ارزش شامل فرامین و احکام و ارقام دیوانی و مردمی به صورت خریداری، تعداد 58 هزار برگ نیز به صورت فایل دیجیتالی اهدا و نیز تعداد 2115 قطعه عکس نفیس و منحصر به فرد از رجال و شخصیت ها، اماکن متبرکه رضوی و وقایع و رویدادهای تاریخی متعلق به دوره قاجار به صورت خریداری و نیز تعداد 1796 قطعه عکس با ارزش به صورت فایل دیجیتالی به صورت اهداء جذب مرکز اسناد آستان قدس رضوی شده است.
وی با بیان اینکه در راستای حفاظت از مجموعه اسناد تاریخی آستان قدس رضوی که به عنوان بخشی از هویت و حافظه ملی و اسلامی و از منابع مهم پژوهشی در زمینه‌های تاریخی به شمار می‌رود، تاکنون مجموعه‌ای افزون بر سه میلیون برگ سند تاریخی دوره ایلخانی تا پهلوی اول دیجیتال سازی شده است افزود:
اسناد دیجیتال سازی شده شامل اسناد منحصر به فردی از اماکن متبرکه رضوی، خانواده‌های بزرگی مانند خانواده اعلم، خانواده شاهوردی خان، خانواده ملک، خانواده بزرگ نیا و سید جلال تهرانی، اسناد تاریخی خراسان و شهر مشهد است. حسن آبادی دسترس پذیری آسان محققان، اسناد پژوهان و متخصصان به نسخه رقومی (دیجیتالی) را از مزایانی دیجیتال سازی اسناد عنوان کرد و گفت: این سازمان در راستای حفاظت از میراث مکتوب بشری آمادگی دارد تا اسناد تاریخی مراکز فرهنگی و مجموعه های شخصی را در محل دیجیتال سازی نماید.
گفتنی است که مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، در دو محورِ اسناد و مطبوعات، با در اختیار داشتن شمار زیادی از اسناد و مطبوعات نادر، از غنی ترین مجموعه های کشور در این حوزه به شمار می‌آید.
جدیدترین شماره فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی منتشر شد
شماره جدید فصلنامه «تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» با ده مقاله در حوزههای کتاب، کتابخانه، و کتابداری و اطلاعرسانی از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر شد.
به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در شماره جدید فصلنامه «تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» می‌خوانیم: نابرابری‌های فضایی دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در کشور، مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با سامانه اطلاعات جغرافیایی، مکان یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از تکنیک تاپسیس- فازی، مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر رشت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (ساج)، بررسی وضعیت موجود طراحی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران، مطالعه کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تهران، بررسی کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی شهرداری تهران بر اساس الگوی سروکوآل، ارتباط بین سرمایۀ فرهنگی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه‌ای کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی و تأثیر ویژگیهای جمعیتی کتابداران بر پذیرش فن‌آوری اطلاعات.
نابرابری‌های فضایی دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در کشور
در این شماره، مقاله «نابرابری‌های فضایی دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در کشور» نوشته حبیباله فصیحی به چاپ رسیده است که در آن به توازن و تعادل توزیع امکانات کتابخانه‌های عمومی در استانها پرداخته است.
در بخشی از این مقاله آمده است: «در کنار ضرورت رشد و ارتقاء شاخصهای فرهنگی که یکی از آنها امکانات و تسهیلات کتابخانه‌های عمومی است، در دهههای اخیر توزیع متوازن امکانات توسعه در فضای ملی و بهرهمندی عادلانه ساکنان مناطق مختلف از آنها نیز مورد توجه قرار گرفته و این موضوع در برنامههای توسعه نظام جمهوری اسلامی و سیاستهای نظام نیز پیوسته مورد تأکید بوده است.»
بررسیهای صورت گرفته در مقاله حبیباله فصیحی نشان میدهد که توزیع امکانات کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی در سطح استانها از توازن نسبی برخوردار است. همچنین نشان میدهد کدام استانها و به چه ترتیب در سطحی بالاتر از میانگین کشوری قرار گرفته و کدام یک و با چه ترتیبی در شرایط پایینتر از میانگین قرار دارند و سزاوار توجه بیشتر هستند.
مکان‌یابی کتابخانه های عمومی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی
شماره 2 دوره بیستم فصلنامه «تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانه‌های عمومی» شامل سه پژوهش با موضوع مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی است که توسط گروهی از پژوهشگران کتابداری و اطلاعرسانی صورت گرفته است.
در مقاله «مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با سامانه اطلاعات جغرافیایی نمونه: شهر شیراز» نوشته فرزانه عفیفیان، زهیر حیاتی و علی گلی نحوه توزیع کتابخانه‌های عمومی شهر شیراز ارزیابی شده و بهترین مکان برای احداث کتابخانه‌های عمومی این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.»
باتوجه به اینکه میزان استفاده از کتابخانه ها به خصوص کتابخانه‌های عمومی از معیارهای رشد و توسعه فرهنگی در هر جامعه محسوب شده و استفاده از کتابخانه‌های عمومی نیز در گرو سهولت دسترسی به آنهاست. بر این اساس در راستای رشد و توسعه جمعیت، مسئله دسترسی به کتابخانه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود و لزوم اهمیت مکان‌یابی برای کتابخانه‌های عمومی آشکارتر می‌شود. از این رو بررسی نحوه توزیع و بهترین مکان برای احداث کتابخانه‌های عمومی در هر شهر باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
این شماره از فصلنامه «تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانه‌های عمومی» دارای دو مقاله دیگر با موضوع «مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از تکنیک تاپسیس- فازی: بررسی موردی کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز» نوشته رسول زوارقی، محمدعلی سالکی ملکی، معصومه قاسمی خوئی و فاطمه سالکی ملکی و «مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر رشت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (ساج)» تألیف سید علی حسینی، طاهره علیمرادی، محمد احدنژاد روشی، رضا مختارپور و علی اکبر خاصه است که در هر دو مقاله با در نظر گرفتن متغیرهای مؤثر بر مکان استقرار کتابخانه‌های عمومی در شهرهای تبریز و رشت ضمن بررسی میزان انطباق وضعیت کتابخانه‌های عمومی شهرها با معیارهای مکان‌یابی، مکانهای مستعدی برای ساخت کتابخانه‌های جدید پیشنهاد کنند.
مقالۀ آخر این شماره از فصلنامه هم درباره فضای کتابخانه‌های عمومی، اثری با عنوان «بررسی وضعیت موجود طراحی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران» به تألیف مهدیه ملکی گنادیشی، دکتر نصرت ریاحینیا و دکتر یزدان منصوریان است که در آن طبق نظر کتابداران، وضعیت طراحی کتابخانه‌های عمومی استان تهران میتواند بسیار مطلوبتر از وضعیت موجود باشد و لازم است در این خصوص از کتابداران نظرخواهی شود و اختیارات لازم جهت بهبود طراحی فضای داخلی به کتابداران داده شود.
علاقه‌مندان برای مطالعه شماره دوم دوره 20، تابستان 1393 فصلنامه «تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانه‌های عمومی» و همچنین دسترسی به شمارههای گذشته آن می‌توانند با شماره 88925790 تماس حاصل کرده و یا برای دریافت متن الکترونیکی مقالات می‌توانند به سایت (www.publij.ir) مراجعه نمایند.
عکس خاطره انگیز کتاب های درسی زمان قدیم, عکس دهه شصت
عکس خاطره انگیز کتاب های درسی زمان قدیم, عکس دهه شصت
عکس خاطره انگیز کتاب های درسی زمان قدیم, عکس دهه شصت
